مراسم هفدهمین جشنواره پژوهشی دانشگاه تهران و تجلیل از برگزیدگان پژوهش با حضور دکتر لنکرانی، وزیر بهداشت و درمان و علوم پزشکی، دکتر رهبر، رئیس دانشگاه تهران، دکتر لاریجانی، رئیس‌دانشگاه علوم پزشکی تهران، معاونان، مدیران، اعضای هیات علمی، کارکنان و دانشجویان دو دانشگاه، 25 آذر در تالار علامه امینی برگزار شد.
در این مراسم، دکتر فرهاد رهبر طی سخنانی از تقارن دو عید قربان و غدیر با هفته پژوهش به میمنت یاد کرد و گفت: ما در عصری زندگی می کنیم که قطار تولید علم با سرعت در حرکت است و این عصر، عصر تحول، الکترونیک و سرعت می باشد.
وی با تاکید بر افزایش بی‌سابقه حجم تولیدات دنیا در ده سال گذشته افزود: بی حرکتی، سکون و درجازدن ما را از قطار تولید علم جهان باز می‌دارد که این جاماندن خسارات و زیان‌های جبران ناپذیری را به ما وارد می‌کند.
رئیس دانشگاه تهران همراهی با قافله شتابان علم و دانش را همسفر بودن در مرز دانش دانست و گفت: ما امروز در اینجا گرد هم آمده‌ایم تا به دنیا ثابت کنیم که نه تنها در آن قطار هستیم بلکه در این راه پیشتاز بوده و با عهدی که بسته‌ایم تلاش خواهیم کرد تا مرزهای دانش را در هم بشکنیم.
دکتر رهبر گفت: امروز شاهد دست‌آوردهای بسیار خوبی از سوی دو دانشگاه تهران و علوم پزشکی تهران هستیم و تولید مقالات ISI نسبت به سه سال گذشته دو برابر رشد داشته و سهم دو دانشگاه در تولیدات علمی کشور حدود 30 درصد تولید علم رقم خورده است.
رئیس دانشگاه تهران با ستودنی بودن این رقم و کافی ندانستن آن تاکید کرد: توقع جامعه ما از دانشگاه بسیار بالا است. دکتر رهبر حجم طرح‌های پژوهشی و کاربردی و طرح‌های به اتمام رسیده را 5/2 برابر و حجم طرح‌های در دست اجرا را دو برابر سه سال گذشته دانست.
رئیس دانشگاه تهران با تاکید بر برنامه‌ریزی جدی و پرشتاب برای جا نماندن از قطار پرسرعت علم گفت: امروز پویایی علم در گرو پژوهش است و بستری که علم در آن توسعه پیدا می‌کند دانشگاه است. وی افزود: اگر در دانشگاه پژوهش نباشد، علم رو به زوال است و توسعه علمی ضامن بقای ملت‌هاست و در نتیجه دانشگاه ضامن بقای جامعه می‌باشد.
دکتر رهبر با تاکید بر حمایت دولت، مجلس، صنعت، کشاورزی، خدمات و بخش‌های خصوصی و عمومی از حرکت درونی و خودجوش دانشگاه ها گفت: ما برای پیشرفت علم و دانش نیاز به عزم ملی داریم که این با فرهنگ تولید علم و فن‌آوری آغاز می شود. متاسفانه فرهنگ علم و تفکر از کشور ما رخت بربسته و در همه سطوح فرهنگ تفکر را در کشور نادیده گرفته‌ایم.
رئیس دانشگاه تهران افزود: گرفتاری ما در انحصار و وابستگی به درآمد نفتی است و نگاهمان را برای حل مساله به بیرون از کشور معطوف کرده‌ایم و ارتباط دانشگاه با سایر بخش‌های جامعه به صورت ارگانیک نیست و دلیل آن این است که با تکیه بر پول نفت مساله را با واردات از خارج حل می‌کنیم و باید جانشین این فرهنگ وارداتی را در همه عرصه ها فرهنگ علم و دانشگاه ها بدانیم.
دکتر رهبر گفت: وقتی می‌خواهیم با دنیا همراه باشیم و از وابستگی برهیم نیازمند آن هستیم که در تولید علم سهمی داشته باشیم و به همان میزان که واردات داریم صادرات نیز داشته باشیم و این میسر نمی شود ، مگر این که فرهنگ وابستگی به فرهنگ تولید و تعقل تبدیل شود.
رئیس دانشگاه تهران تغییر فرهنگ علمی جامعه را منوط به داشتن قوی‌ترین اقتصاد علمی و بیشترین سرمایه گذاری به صورت منسجم و برنامه‌ریزی شده علمی دانست و گفت: پیشرفت کشور به جز با سرمایه‌گذاری عظیم در عرصه‌های علمی میسر نمی‌شود. دکتر رهبر در بخش دیگری از سخنان خود گفت: کشورهای پیشرفته در جذب متفکرین و نخبگان داخلی و خارجی از هیچ کوشش و تلاشی فروگذار نمی‌کنند حال آنکه در کشور ما بعضاً گروه‌ها عنوان می‌کنند که ظرفیت ما تکمیل است!
وی گفت: ارزش افزوده‌ای که در علم نهفته است در هیچ فعالیتی وجود ندارد و محدودیت‌ها و نظام پیچیده اداری نباید مانع فعالیت علمی کشور شود.
رئیس دانشگاه تهران یکی از مشکلات جدی کشور را عدم مدیریت پژوهش دانست و گفت: بخش اعظم کار پژوهشی کشور به دستگاه‌های اجرایی واگذار می‌شود، حال آنکه جایگاه پژوهش در دانشگاه‌هاست.
وی افزود: بخش قابل توجهی از بودجه پژوهشی صرف پژوهش‌های تکراری و غیرضروری و بیهوده می‌شود و ما در پژوهش دچار روزمرگی شده‌ایم و باید یک نگرش آینده‌نگر نسبت به پژوهش داشته باشیم. دکتر رهبر گفت: برای خارج شدن از روزمرگی پژوهش نیازمند نظارت مستمر و پایدار و استمرار سیاست‌های پژوهشی هدفمند به منظور رفع نیازهای جامعه هستیم.
رئیس دانشگاه تهران با انتقاد به شغل شدن امور پژوهشی در جامعه افزود: دانشگاه‌ها باید از شکل سنتی اداره خود دور شوند تا شیوه‌های جدید انتقال فناوری از کشورهای پیشرفته را داشته باشیم.
وی افزود: امروزه ارتباط ما با دنیا از طریق مقالات ISI است که این کافی نیست، چرا که کشورهای پیشرفته نقشه علمی خود را طراحی کرده و نقاط ضعف و قوت و کمبودهای خود را درک نموده‌اند.
دکتر رهبر با تاکید بر طراحی نقشه علمی دانشگاه و کشور در گروه‌های علمی گفت: با کنار هم قرار گرفتن قطعات طراحی شده هر گروه، نگاه دانشگاه، به نگاهی صنعتی تبدیل خواهد شد و موضوعات رساله‌ها و پایان نامه‌ها جزئی از این نقشه باید باشد که نیازمند مدیریت پژوهش است.
دکتر رهبر در خاتمه سخنان خود به همکاری بین گروه‌ها، رشته‌ها و همچنین روابط صمیمانه افراد در بخش های دانشگاه و صنعت که منجر به ارتباط این دو می‌شود تاکید کرد.
دکتر باقر لاریجانی، رئیس دانشگاه علوم پزشکی، نیز در سخنانی با ارائه گزارشی از فعالیت‌های علمی و پژوهشی دانشگاه علوم پزشکی گفت: برای رسیدن به رتبه اول منطقه باید با کشورهای منطقه تعامل داشته باشیم و در بخش سیاست‌های کلان علم و فناوری از طریق اصلاحات نهادی علم و فناوری این چرخه را در کشور نهادینه کنیم.
وی گفت: خوشه‌های علم باید در دانشگاه‌های ممتاز کشور ایجاد شود و در کنار تحقق آن برای تهیه نقشه علمی دانشگاه‌های نوآور را با کمک نخبگان تحقق بخشیم.
دکترلاریجانی با اشاره به نمایشگاه مشترک دو دانشگاه تهران و علوم پزشکی تهران خاطرنشان کرد: این نمایشگاه به گسترش علوم در حوزه بین بخشی کمک می‌کند.
وی افزود: دانشگاه علوم پزشکی تهران با 47 مرکز تحقیقاتی، 9 دانشکده، 2 مرکز رشد و 28 مجله رتبه اول را در میان دانشگاه‌های علوم پزشکی داراست. دکتر لاریجانی گفت: متوسط رشد کشوری در تولید علم پزشکی 38 درصد و متوسط رشد دانشگاه علوم پزشکی تهران در این رده 54 درصد بوده است.
رئیس دانشگاه علوم پزشکی تهران گفت: در دهه اخیر رتبه ایران در ISI عدد 42 و در Scopus رتبه 25 بوده است و توانسته رقبای قدیمی خود را در منطقه پشت سر بگذارد و امیدواریم با یک جهش علمی بتوانیم به قدرت علمی منطقه تبدیل شویم.
دکتر لاریجانی، با اشاره به موفقیت‌های علمی دانشگاه علوم پزشکی تهران در زمینه داروها و تجهیزات علوم پزشکی، خاطرنشان کرد: ساخت داروهای اینترفرون، دو داروی آنژی پارس و آیمود و تولید میکروسکوپ اتمی STM بخشی از این موفقیت‌ها است.
وی میزان افزایش سهم علمی دانشگاه را از 1/6 درصد به 7/10 درصد برشمرد و گفت: میزان ارجاع به مقالات دانشگاه علوم پزشکی تهران نیز از 2/5 درصد به 9 درصد افزایش یافته است.
رئیس دانشگاه علوم پزشکی تهران افزود: 63 هزار بار ارجاع به مقالات ایرانی در سال گذشته صورت گرفته که پزشکی، شیمی و فیزیک سه رشته‌ای بودند که بیشترین ارجاع را داشته‌اند.
وی در خصوص چالش‌های موجود در پژوهش کشور خاطرنشان کرد: عدم تطابق نیازها با منابع دانشگاه یکی از چالش‌های جدی پژوهش است و به دلیل این چالش‌ها، دانشگاه نمی‌تواند از بیش از 50 درصد از تحقیقات حمایت کند. سخت بودن پژوهش‌های مهم و هزینه‌بر بودن آن‌ها موجب شده که نتوانیم بسیاری از نیازهای تجهیزاتی محققان را برآورده کنیم.
دکتر لاریجانی گفت: مقام معظم رهبری جدی‌ترین موضع‌گیری‌ها را در چرخه علم و فناوری داشته‌اند و این فرصت طلایی برای کشور است که با استفاده از این رهنمودها ایده‌های نو را رصد کنیم و چشم اندازی را طراحی کنیم که بتوانیم رتبه‌های اول منطقه را کسب کنیم.
دکتر کامران باقری لنکرانی، وزیر بهداشت و درمان و آموزش پزشکی، نیز در این مراسم تولید ثروت از تحقیق و پژوهش را یکی از الزامات پیشبرد توسعه علمی بر شمرد و گفت: ثروت ماندگار پایه‌اش علم است و بدون رشد علمی ثروتی بوجود نمی‌آید.وی افزود: اگر بخواهیم رشد اقتصادی پایدار داشته باشیم باید اقتصاد دانش محور داشته باشیم که این کار لازمه‌اش این است که دانش، خود قابلیت مبنای اقتصادی شدن را داشته باشد.
دکتر لنکرانی تاکید کرد: باید یک ارتباط منطقی بین دانش و ثروت ایجاد شود. وی با اشاره به دست‌آوردهای تحقیقاتی کشور پس از انقلاب اسلامی یاد آور شد: پیش از انقلاب اثرگذاری کشور ما در مجموعه تحقیقات علوم پزشکی ناچیز و نادیدنی بود، اما پس از انقلاب رشد تحقیقات به گونه‌ای چشمگیر ادامه یافت. در سال 78 مجموعه مقالات نمایه شده ایرانی در نمایه‌های بین المللی 300 مقاله بود در حالی که در سال 87 رشد قابل ملاحظه ای داشته است.
لنکرانی با اشاره به رتبه ایران در 3 نمایه معتبر بین‌المللی گفت: رتبه ایران در سال 83 عدد 41 و در سال 86 عدد 27 بوده است که به صورت جهشی رتبه ایران ارتقا یافته است.
گفتنی است در هفدهمین جشنواره پژوهش از برگزیدگان عرصه پژوهش در دانشگاه تهران با حضور وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی، روسای دانشگاه تهران و علوم پزشکی تهران با اهدای لوح تقدیر و جوایزی قدردانی شد.
در پایان رئیس دانشگاه تهران به همراه وزیر بهداشت، درمان و آموزش پزشکی از نمایشگاه دست‌آوردهای علمی دو دانشگاه بازدید کردند. دکتر لنکرانی در این بازدید، نخستین نمایشگاه دست آوردهای علمی دو دانشگاه را نمایشگاهی زنده توصیف کرد.
